İstihkak kelime anlamı olarak hak etme demektir. Dava hem miras hukukunda hem de icra hukukunda açılan bir dava türüdür. Buna emlak hukuku alanında açılan tazminat davası denir. İcra ve İflas Hukuku’na tabi olan haciz davası, kanuni alacaklının borçluya veya üçüncü kişilere ait olduğu ihtilaflı malvarlığının, alacaklının borcundan dolayı haciz işlemi sırasında haczedilmesi için açtığı davadır. Borçlunun evine giden alacaklı, üçüncü kişinin bilgisayarına el koyarsa, konu üçüncü kişiye ait malın kurtarılması ve üzerindeki haczin kaldırılması için yasal işlem başlatır.
Basit yargılama prosedürü yazılı prosedürden farklıdır, talep aşaması daha kısadır ve yalnızca şikâyet ve yanıttan oluşur. Ayrıca soruşturma en fazla 3 duruşmada gerçekleşecektir (delillerin toplanmasına bağlı olarak değişebilir). Yargılama sonucunda malın borçluya ait olmadığına karar verilirse, alacaklıya malın değerini tazmin etmek için mal üzerindeki rehin kaldırılır. Alacaklı, kredisini almakta gecikirse, kredi tutarından düşük olmamak kaydıyla, başvuranın ödeyeceği tazminata karar verir.
İstihkak İddiasında Bulunmak
Üçüncü kişi veya borçlu haciz sırasında bir talepte bulunursa, alacak haciz memuru tarafından haciz raporuna kaydedilir. Kişi haciz işlemi sırasında bulunamazsa icra dairesine giderek tazminat talep eder. Borçlu veya 3. kişi hacizden haberdar olduğu tarihten itibaren 7 gün içinde şikâyette bulunmaz ise şikayet hakkını kaybeder. İtiraz etmezse mal üzerindeki haciz kalkar ve mal iade edilir.
Ancak, alacaklı veya borçlunun süresi içinde talebe itiraz etmesi halinde, dosya icra memuru tarafından icra mahkemesine gönderilir, 3. şahıs iddia ve delillerine göre takip veya devam edilip edilmeyeceğine mahkemece karar verilir. 3. Kişinin iddiası davayı kötü etkilemek amacı ile ortaya atılmışsa mahkeme dosyalama takibine devam eder.
İstihkak Davası Açma Süresi ve Zamanaşımı
Davanın ne zaman açılacağı ve sürenin başlayacağı tarih uygulamada çok kafa karıştırıcı olduğundan, icra ve iflas kanunu ayrıntılı olarak okunmalı ve sürenin başlangıç tarihi ile ilgili ayrıntılara dikkat edilerek açılmalıdır. Kişinin 7 gün içinde aynı icra mahkemesine şikâyette bulunması gerekir. Açılmama durumunda tazminat talebinden vazgeçmiş sayılacaktır. İcra ve İflas Kanununun 96. maddesinin 9. fıkrasına göre, haczedilen mal için tazminat talep etme imkânı varsa ve malın satışının alacaklıya devredilmemesi halinde, üçüncü kişinin haczedilmesi için talepte bulunabilir. Bilgi tarihinden itibaren 7 gün içinde kişi tazminat talebinde bulunma hakkını kaybetmiş olacaktır.
Dava süreçleri şu şekilde işler:
- Mahkeme, davacının dilekçesini inceleyecek ve davalıya bir duruşma daveti ile birlikte bir bildirim gönderecektir.
- Davalı ise, davacının yazılı talebine cevap talebi düzenleyecek ve cevap talebini davacıya gönderecektir.
- Dilekçe ve dilekçe aşamaları basit bir duruşma süreci sayesinde tamamlanır.
- Aynı mülk üzerinde aynı taraflar arasında birden fazla tazminat davası varsa, mahkeme bunların başka bir dava ile birleştirilmesine karar verir.
- Dilekçe aşamasının tamamlanmasıyla mahkeme soruşturma aşamasına geçer.
- Soruşturma aşamasında deliller değerlendirilecek ve tanıklar varsa duruşma ve tanık ifadeleri, bulgular veya bilirkişi incelemeleri yapılacaktır.
- Davacı, duruşmanın ilk günü duruşmaya gelmezse, belge yargılamadan çıkarılır.
- Davacılar, işlemden çıkarılma tarihinden itibaren 3 ay içinde başvuruda bulunarak davalarını güncelleyebileceklerdir.
- Mahkeme, delilleri yeterli görürse, davayı artık hükümle sona erdirir.
- Kısa bir karar verdikten sonra, karar tarihinden itibaren makul bir karar yazılır.
- Gerekçeli bir karar mahkeme tarafından yazılırsa, karar her iki tarafa da bildirilir.
- Taraflardan biri veya her ikisi kanuni itiraz süresi içinde itiraz etmezlerse karar kesinleşir.
Daha fazla detaylı bilgi için icra hukuku sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
